W ostatnim artykule omówiliśmy katalog najważniejszych ulg i uprawnień przysługujących osobom z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności. W przypadku osób ze stopniem umiarkowanym część tych zagadnień, a część się różni od tego, co było w przypadku znacznej niepełnosprawności.
Nawet jeśli zagadnienia są takie same w obu przypadkach, ujmiemy je ponownie w poniższym artykule, by oszczędzić Państwu czasu na szukanie informacji w poprzednich artykułach i porównywanie ich ze sobą.
Naszą ideą jest to, by na naszym portalu każdy znalazł interesujące go potrzebne wiadomości w szybkim czasie i podane w przystępny sposób.
Zasiłek pielęgnacyjny
Przy zasiłku pielęgnacyjnym nie obowiązuje kryterium dochodowe. Prawo do niego przysługuje osobom z orzeczonym umiarkowanym stopniem niepełnosprawności tylko wówczas, jeśli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21. roku życia.
Obecnie zasiłek pielęgnacyjny wynosi 215,84 zł/miesiąc. Wniosek o zasiłek należy złożyć w urzędzie miasta lub gminy w jednostce, która zajmuje się wypłacaniem świadczeń rodzinnych.
Ulgi komunikacyjne
Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nie posiadają szerokiego dostępu do ulg komunikacyjnych, tak jak było to w przypadku osób ze stopniem znacznym.
Istnieje tylko kilka sytuacji, gdy ulga ta jest przyznawana, mianowicie prawo do niej – jeśli chodzi o przejazdy PKP – posiadają:
- osoby z dysfunkcją narządu wzroku (symbol przyczyny niepełnosprawności 04-O), posiadające umiarkowany stopień niepełnosprawności, mają prawo do ulgi 37% w przejazdach,
- dzieci i młodzież z niepełnosprawnością do ukończenia 24. roku życia oraz studenci z niepełnosprawnością do ukończenia 26. roku życia – wyłącznie przy przejazdach w celach określonych przepisami, m.in. do szkół, placówek szkolno-wychowawczych, na turnusy rehabilitacyjne itp. – mają prawi do ulgi 78%,
- emeryci i renciści oraz ich współmałżonkowie, na których pobierane są zasiłki rodzinne, mają prawo do dwóch przejazdów w roku ze zniżką 37%.
Jeśli chodzi o przewozy autobusowe, informacji o zniżkach zawsze należy poszukać przed podróżą na stronie internetowej przewoźnika. W razie podróży koleją również zalecamy sprawdzić aktualny katalog przysługujących zniżek oraz zestawu dokumentów, które należy okazać celem ich potwierdzenia.
Zniżki w komunikacji miejskiej
Zniżki w komunikacji miejskiej ustala w drodze uchwały rada miasta lub gminy. Można zauważyć, że w największych polskich miastach zniżka na przejazdy dla osób z orzeczonym umiarkowanym stopniem niepełnosprawności wynosi zwykle 50 %, jednak należy pamiętać, że decyzja w tej sprawie jest wyłączną kompetencją organu stanowiącego w mieście lub gminie. W związku z powyższym wysokość ulg może różnić się w zależności do danego miejsca.
Informacje o zniżkach zawsze znajdą Państwo na stronie internetowej miasta lub zakładów komunikacyjnych.
Karta parkingowa
Karta parkingowa od 01.07.2014 roku jest wydawana tylko osobom z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, mającym znacznie ograniczone możliwości samodzielnego poruszania się (na podstawie orzeczenia wydanego po 01.07.2014 roku).
Jeśli chodzi o osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, kartę parkingową mogą uzyskać tylko takie osoby, które poza ograniczonymi możliwościami samodzielnego poruszania się, mają także jedną z poniższych dodatkowych przyczyn niepełnosprawności:
- 04-O – choroby narządu wzroku,
- 05-R – upośledzenie narządów ruchu,
- 07-S – choroby układu oddechowego i krążenia.
Wniosek o wydanie karty składa się do Przewodniczącego Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Do wniosku do wglądu należy przedstawić oryginał orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu (wraz ze wskazaniem do posiadania karty parkingowej).
Zwolnienie z abonamentu RTV
Zwolnienie z abonamentu radiowo-telewizyjnego dotyczy następujących grup osób:
- zaliczonych do I grupy inwalidów lub
- posiadających orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub
- posiadających orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy, na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 j.t., z późn.zm.) lub
- posiadających orzeczenia trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, na podstawie ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, z późn. zm.) lub
- które otrzymują świadczenie pielęgnacyjne z właściwego organu, realizującego zadania w zakresie świadczeń rodzinnych, jako zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej, lub rentę socjalną z ZUS lub innego organu emerytalno-rentowego lub
- niesłyszących, u których stwierdzono całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu (mierzone na częstotliwości 2.000 Hz o natężeniu od 80 dB) lub
- niewidomych, których ostrość wzroku nie przekracza 15%.
Rabat na usługi telekomunikacyjne
Niektóre firmy telekomunikacyjne udzielają rabatów w opłatach dla osób z niepełnosprawnościami. Oczywiście są one ustalane bezpośrednio przez danych przedsiębiorców, nie są to ulgi ustawowe.
Wszystkich operatorów usług telekomunikacyjnych obowiązuje Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z 26 marca 2014 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących świadczenia udogodnień dla osób niepełnosprawnych przez dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych, o którym więcej przeczytać można na stronie Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji.
Wydatki na sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze
Wniosek o środki na pokrycie wydatków związanych z zakupem sprzętu rehabilitacyjnego składa się do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, po spełnieniu kryterium dochodowego i uzyskania na dany sprzęt refundacji z Narodowego Funduszu Zdrowia.
Likwidacja barier technicznych i przeszkód w komunikowaniu się
Likwidacja barier architektonicznych
Bariery techniczne to bariery, które utrudniają lub uniemożliwiają osobom niepełnosprawnym funkcjonowanie społeczne. Likwidacja takiej bariery usprawnia i pomaga danej osobie codzienne życie.
Bariery w komunikowaniu się to ograniczenia uniemożliwiające lub utrudniające osobie niepełnosprawnej przekazywanie informacji i kontakt z drugim człowiekiem.
Wniosek na zakup sprzętu służącego likwidacji ww. barier należy złożyć do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie. Wysokość dofinansowania może wynieść maksymalnie do 95 % kosztów (nie więcej niż do 15-krotności średniego wynagrodzenia).
Do sprzętu, który może być objęty dofinansowaniem, możemy zaliczyć urządzenia takie jak syntezator mowy, specjalistyczny podnośnik wannowy czy wideotelefon.
Osoby, które mają trudność w poruszaniu się, mogą ubiegać się o dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych (wszelkie utrudnienia w budynku mieszkalnym i w jego najbliższej okolicy, które ograniczają możliwość swobodnego przemieszczania się osobom niepełnosprawnym).
W tym przypadku nie obowiązuje kryterium dochodowe, a wysokość dofinansowania jest identyczna jak w przypadku likwidacji barier technicznych i barier w komunikowaniu się.
Aktywny Samorząd
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych podpisuje umowy z powiatami, na podstawie których na terenie tych powiatów można uzyskać dodatkowe formy wsparcia.
Szczegółowych informacji w tym zakresie udzielają Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie.
Do przykładowych form wsparcia mogą należeć np. dofinansowanie kursów prawa jazdy czy dofinasowanie wykształcenia, kursów językowych, itp.
Ulga rehabilitacyjna
W ramach rozliczenia rocznego podatku od osób fizycznych PIT osoby niepełnosprawne mogą skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej.
Od dochodu można odliczać faktycznie poniesione wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesione w roku podatkowym przez podatnika będącego osobą z niepełnosprawnością lub podatnika, na którego utrzymaniu są osoby z niepełnosprawnością.
Pomocne w kwestii ulgi rehabilitacyjnej są przepisy i bieżące informacje, które można znaleźć na stronach Ministerstwa Finansów.
Przykładowo od dochodu można odliczyć wydatki na takie rzeczy jak adaptacja i wyposażenie mieszkań, stosownie do wymogów osoby niepełnosprawnej, przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb niepełnosprawnego, zakup i naprawa sprzętu służącego rehabilitacji czy usprawniającego codzienność niepełnosprawnego, odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym, opłacenie tłumacza języka migowego czy kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością oraz dzieci osób z niepełnosprawnością, które nie ukończyły 25. roku życia.
Podatek od czynności cywilnoprawnych
Zgodnie z ustawą o podatku od czynności cywilnoprawnych z dnia 9 września 2000 r. (Dz.U. z 2010 Nr 101 poz.649), osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, bez względu na rodzaj schorzenia, są zwolnione z opłacania tego podatku, jeśli nabywają na własne potrzeby sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe.
Niepełnosprawny pracownik
Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych przyznaje osobom o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności określone uprawnienia:
- skrócony czas pracy – nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu; niemożliwe jest praca w godzinach nocnych i nadgodziny; zatrudnienie w skróconym czasie pracy nie oznacza obniżki wynagrodzenia z tego powodu. Wymienionych przepisów nie stosuje się, gdy osoba jest zatrudniona przy pilnowaniu oraz gdy na wniosek osoby niepełnosprawnej lekarz wyrazi na to zgodę;
- osobie niepełnosprawnej przysługuje 30 minut przerwy wliczonej do czasu pracy (jeśli czas pracy wynosi co najmniej 6 godzin);
- dodatkowy urlop w liczbie 10 dni roboczych;
- zwolnienie z pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym (raz w roku) lub w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy. Warto nadmienić, że łączny wymiar dodatkowego urlopu wypoczynkowego i zwolnienia od pracy w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym nie może przekraczać 21 dni roboczych w roku kalendarzowym (czyli w przypadku wykorzystania 10 dni roboczych dodatkowego urlopu na turnus pozostaje 11 dni roboczych);
- racjonalne usprawnienia – wszelkie zmiany dostosowujące środowisko pracy do potrzeb zgłoszonych przez osobę niepełnosprawną, np. brak schodów i barier w przypadku osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim, sprzęty sterowane głosem w przypadku osób niewidomych czy alternatywna funkcja komunikacji za pośrednictwem tłumacza języka migowego.
Inne uprawnienia:
- wstęp do muzeów – w muzeach państwowych wstęp na podstawie ulgowych biletów;
- pierwszeństwo w kolejkach – nie jest to wymóg ustawowy, natomiast wiele instytucji i firm wprowadza takie regulacje w swoich wewnętrznych przepisach;
- pomoc w podróży samolotem czy pociągiem, którą opisywaliśmy już szczegółowo w jednym z poprzednich artykułów;
- 50 % ulgi przy wyrobieniu paszportu dla osoby niepełnosprawnej oraz pozostającego na jej utrzymaniu współmałżonka.
Przedstawione w niniejszym artykule ulgi i uprawnienia stanowią tylko część ogółu przywilejów, z których mogą korzystać osoby o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Wymieniliśmy tu najważniejsze z nich. Każdy przypadek należy jednak traktować indywidualnie, dlatego w razie potrzeby najlepiej jest poznać szczegółowe regulacje, które udostępniane są na stronach internetowych przez urzędy, instytucje i prywatnych przedsiębiorców w kwestii ich polityki skierowanej do osób niepełnosprawnych.
